TOSCA
OPERA IN DRIE BEDRIJVEN VAN GIACOMO PUCCINI
EERSTE BEDRIJF
TWEEDE BEDRIJF
DERDE BEDRIJF
FOTO'S © Andreas Birkigt / Oper Leipzig 2011
PRODUCTIE
Oper Leipzig
intendant: Prof. Ulf Schirmer
première: 15 oktober 2011
muzikale leiding: Anthony Bramall
regie / decor: Michiel Dijkema
kostuums: Claudia Damm
licht: Michael Münster
dramaturgie: Christian Geltinger
Floria Tosca: Viktoria Yastrebova / Annalisa Raspagliosi
Mario Cavaradossi: Gaston Rivero / Bruno Ribeiro
Il Barone Scarpia: Sebastian Catana / Tuomas Pursio
Cesare Angelotti: Milcho Borovinov
Il Sagrestano: Jürgen Kurth
Spoletta: Timothy Fallon / Dan Karlström
Sciarrone: Matthew Anchel
Un carceriere: Klaus Bernewitz / Frank Wernstedt
Un pastore: Olena Tokar
koor, kinderkoor en figuranten van de Oper Leipzig
orkest: Gewandhausorchester Leipzig
IN DE PERS
“beeldschoon [...] grandioos”
Bloederig mooie Tosca in Leipzig
De première van Tosca werd onthaald met staande ovaties en bravogeroep [...] De Nederlander Michiel Dijkema heeft feeling voor het wezenlijke. [...] De enscenering is beeldschoon, het decor grandioos [...] Summa summarum: Deze (bloederige, wellustige) opera is een romantische topprestatie. Ga zo door, en graag nog meer.
Wolf-Dieter Kröning
Bild
17 oktober 2011
“muziektheater van grote gevoelens”
De duistere kant van de kerk
Michiel Dijkema’s enscenering van Tosca bevredigt het verlangen naar een muziektheater van grote gevoelens [...] hij vindt voor deze opera over liefde en politiek, over tirannie en vrijheidsdrang en dood visueel overweldigende gelijkenissen, die zich direct op je netvlies branden. Zo is er de enorme wand met 1000 offerkaarsen, die onontkoombaar opbranden [...] Zo is er het monumentale orgel, dat het eerste bedrijf afsluit, waarin het koor in het ornaat van verschillende kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders hangt [...] Zo is er uiteindelijk het hemelse executiepeloton [...] Ook het regieteam wordt overstelpt met onverdeeld gejubel.
Peter Korfmacher
Leipziger Volkszeitung
17 oktober 2011
“spanningsvol [...] donderend applaus”
Voor het lofgezang wordt het orgel bevolkt
[...] overtuigende protagonisten. Tussen hen ontstaan steeds weer spanningsvolle scènes. [...] Duizend kaarsen en een meer dan levengroot Mariabeeld markeren de kerk, een pronkzuchtig bureau met glitterende kristallen glazen en karaffen het refugium van Scarpia, een kistvormige bunker de folterkelder.
[...] wanneer in het laatste bedrijf de cipier met volle baard, tabakspijp en veel theaterrook uit de kist omhoog komt, betekenisvol heen en weer loopt en bedachtzaam het hoofd wiegt, wordt overduidelijk dat regisseur en decorontwerper Michiel Dijkema een spel speelt met de conventies. Hij speelt met de paradox van het muziektheater. Het executiepeloton, waarvan Tosca denkt dat het haar geliefde niet de dood maar juist de vrijheid zal brengen, bestaat uit omhoog zwevende engelen met enorme vleugels [...] Zij vlucht voor de beulsknechten, de kist voor haar gaat open en wordt omhoog getild tot op de hoogte van de toneelopening. Tosca springt niet, maar stort voor de ogen van het verschrikte publiek achterover op de toneelvloer. Doek, donderend applaus. Het gordijn gaat weer open en de neergeschoten Cavaradossi staat op, buigt, gaat naar de pop van de neergestorte Tosca en zij staat ook op! Buiging, applaus. Leve de opera, leve het theater!
Jens Daniel Schubert
Sächsische Zeitung
18 oktober 2011
“ontroerend en meeslepend theater”
Veel bijval voor Tosca door de Opera Leipzig
In deze enscenering van Michiel Dijkema, die ook voor het decorontwerp verantwoordelijk is, zijn daarom niet alleen vocale topprestaties te horen, maar er vindt ook ontroerend en meeslepend theater plaats. [...] een spannende opera-avond die bij de première veel bijval kreeg.
[...] Een ijzeren wand komt tijdens de tweede acte omlaag, zo dat een spookachtige ruimte ontstaat, waaruit geen ontsnappen mogelijk lijkt. De politiechef Scarpia jaagt Tosca angst aan met een gloeiend brandijzer. [...] Het draaitoneel creëert steeds nieuwe ruimtes. Die worden overwegend gedomineerd door een zee van brandende kaarsen. En het in de kerk Sant’ Andrea della Valle uit het ondertoneel omhoog bewegende tableau van kerkelijke macht is pompeus en ademberovend.
[...] Deze nieuwe Tosca is vocaal-muzikaal en ook qua acteerprestaties een ware vreugde!
Dieter Beer
Thüringen Kulturspiegel
18 oktober 2011
“een fragiel, utopisch monument”
[...] Een paar decorstukken zoals de lange wand met offerkaarsen, een Madonna of Scarpia’s bureau geven het toneel – spaarzaam, maar illusionistisch toegepast – een onmiskenbare Tosca-uitstraling. [...] Tegen het einde van de eerste acte zorgt het Te Deum voor een verrassing, nadat Scarpia Tosca’s jaloezie jegens haar geliefde, de schilder Cavaradossi, kon aanwakkeren en de intrige zijn loop neemt: Vanuit het ondertoneel komt een reusachtig kerkorgel omhoog, tussen de orgelpijpen zijn de deelnemers aan de processie gepositioneerd – een stilleven van kardinalen en andere kerkelijke potentaten. [...] Pas in de derde acte doorbreekt Dijkema de conventies die hij tot dat moment heeft opgebouwd: Tosca bericht Cavaradossi dat het doodsvonnis slechts in de vorm van een schijnexecutie voltrokken wordt en ze Rome met een vrijgeleide zouden kunnen verlaten.
Op een ottomane spelen ze met z’n tweeën onbekommerd hun leven in vrijheid door, ver weg van alle sociale dwang en repressie, en kortstondig ontvouwt de enscenering een fragiel, utopisch monument. [...] Aan het eind luidruchtige en lang aanhoudende jubel.
[...]
Dijkema is geen onbekende aan de Opera Leipzig: Twee jaar geleden boekte hij hier met Rossini’s Il Turco in Italia een aanzienlijk succes: Rond zijn inmiddels legendarische librettomachine creëerde Dijkema een op verschillende historische theatervormen gebaseerd turbulent spel met meerdere lagen en bewuste breuken tussen fictie en realiteit, hetgeen hij tot een evenzo geestig als intelligent geheel samenvoegde.
Der Neue Merker
Ingo Rekatzsky
17 oktober 2011
”hoogst geraffineerd [...] zeer goed”
Deze Tosca is theatertechnisch hoogst geraffineerd, vakmatig zeer goed, ook de kostuums – grootse verfijnde kostuums voor genieters. [...] Het enthousiasme in ieder geval spreekt voor zich: geen enkel boe, uitzinnige bijval, dat hebben we lang niet meer gezien in het operahuis van Leipzig. [...] Dijkema toont de tweede acte met de moord op de politiechef Scarpia zo bloederig als je dat eigenlijk nog nooit eerder gezien hebt. Ook de folter van de schilder Cavaradossi door Lemuren-achtige welhaast Hoffmanneske gestalten is behoorlijk drastisch. [...] Dijkema pakt uit met een spectaculaire sprong van Tosca [...] door middel van deels frappante toneeltechnische trucs.
Dieter David Scholz
MDR Figaro
17 oktober 2011
“imposant”
[...] Precies dit is het uitgangspunt voor regisseur en decorontwerper Michiel Dijkema. De atmosfeer, die door de klanken wordt gecreëerd, wordt door het decor nog eens extra versterkt. Zo laat hij bijvoorbeeld het element vuur een grote rol spelen. Honderden brandende kaarsen zijn op het toneel opgesteld en maken zodoende de kerk van het eerste bedrijf tastbaar voor de zintuigen. Zeker ook door de kostuums en de grime ontstaat een totaalbeeld, dat zich het best als imposant laat omschrijven.
Alina Brand
Mephisto
19 oktober 2011
“Leipzig heeft duidelijk op deze enscenering gewacht.”
Regisseur Michiel Dijkema hecht ook aan dit liturgische aspect van Tosca heel veel waarde. Gedurende de gehele voorstelling verlichten circa 1000 de scenerie, nevel versterkt de indruk van de atmosfeer van een katholieke kerk. Het Te Deum zelf wordt het theatrale hoogtepunt van de avond, het volledige koor wordt quasi als levend orgelfront de hoogte in getild. Dat is imposant en blijkt ook in muzikaal opzicht gunstig [...] congeniaal uitgedachte decors.
[...] Leipzig heeft duidelijk op deze enscenering gewacht. [...] het operahuis was vol en de sfeer uitstekend!
Steffen Kühn
Leipzig Almanach
24 oktober 2011
“schokkend en beklemmend”
Dijkemas Personenregie ist klassisch angelegt, und er erzeugt im Beziehungsgeflecht der drei Hauptprotagonisten eine große Spannung. Toscas flammende Leidenschaft und Eifersucht, Cavaradossis naives Freiheitsdenken sowie Scarpias Brutalität und seine Bigotterie kommen in dieser Inszenierung richtig gut zur Geltung. Raffiniert setzt der Regisseur auf die emotionale Wirkung von ausdrucksstarken Bildern. Stark der Beginn des Stückes mit etwa tausend brennenden Opferkerzen [...] Grandios das Te Deum am Schluss des ersten Aufzuges mit einer aus der Versenkung auffahrenden, mit dem gesamten Klerus gefüllte Riesenorgel. Hier wird dem musikalischen Verismo-Stil Puccinis ein großes und nachhaltiges Bild zugeführt. Wenn Cavaradossi im dritten Akt von einem Kommando großbeflügelter Engel erschossen wird, dann ist das erschütternd und beklemmend zugleich, auch hier wieder bildlicher Verismo. [...] Das Publikum am Schluss ist begeistert. [...] Diese Inszenierung ist wie großes Kino in HD und Dolby-Surround, ein spektakulärer Opernkrimi, nur eben live!
Andreas H. Hölscher
Opernnetz
9 november 2013
“Zo maak je wereldtheater!”
Mnou navštívené představení bylo třiatřicáté v pořadí od premiéry a zdá se, že má inscenace velký potenciál k tomu, aby se v Lipsku ještě dlouho dávala. Režisér Michiel Dijkema je zároveň autorem scény dal pěvcům-hercům křídla a zároveň jim vnuknul pevnou představu o tom, jak představením doslova dýchat. Rozehrál tak sérii atraktivních scén plně zapadajících do velkolepě vyhlížející scény. Zde jmenujme například Te Deum či úchvatně provedený závěr celého díla s pádem Tosky z Andělského hradu. Takto se dělá světové divadlo!
EC (Praag)
opera a koncert, klasická hudba
21 oktober 2017
„spectaculair vindingrijk“
Am Vorabend der Premiere von Puccini’s „La fanciulla del West“ in der Oper Leipzig seine „Tosca“ aus dem Repertoire des Hauses (36. Vorstellung) zu erleben ist schon sehr reizvoll. Die Inszenierung ist sehr klassisch, aber in einigen Szenen ungewöhnlich, um nicht zu sagen: spektakulär und sehr theatralisch. Die aufsteigende Pyramide am Ende des 1. Aktes aus Menschen, drapiert um eine Orgel vor einem Meer von brennenden Kerzen ist, man darf es wohl sagen, so „kitschig“, dass es wieder als spektakulär einfallsreich empfunden werden kann. Ähnlich ist es in der Erschießungsszene im Finale der Oper, in der 7 großbeflügelte Engel gen Himmel schweben und mit ihren Sturmgewehren die Exekution Cavaradossis‘ vollziehen. Was für ein Einfall! […] Es ist zu hoffen, dass der Regisseur Michiel Dijkema für diese Einfälle mit einem Preis oder einem Orden ausgezeichnet wurde; wenn nicht, sollte man das nachholen!
Sven Godenrath
Opernparadies
4 oktober 2018